توافق کوردها با دولت سوریه در تاریخ ۲۱ اسفند ۱۴۰۳ (۱۰ مارس ۲۰۲۵) یکی از رویدادهای مهم در مسیر تحولات سیاسی و نظامی سوریه پس از سقوط دولت بشار اسد به شمار می‌رود.
این توافق میان احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، و مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) که عمدتاً تحت رهبری کردها فعالیت می‌کند، در دمشق به امضا رسید. هدف اصلی این توافق، پایان دادن به تنش‌ها میان دولت جدید سوریه و نیروهای کرد در مناطق شمال و شرق این کشور و ایجاد زمینه‌ای برای یکپارچگی سرزمینی و اداری بود.
بر اساس مفاد این توافق، قرار است تمامی نهادهای نظامی و غیرنظامی تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه، از جمله گذرگاه‌های مرزی، فرودگاه‌ها و میادین نفت و گاز در شمال شرق، به مدیریت دولت مرکزی سوریه منتقل شوند. همچنین، آتش‌بس کامل در مناطق تحت کنترل طرفین برقرار شده و حقوق شهروندی کردها به عنوان بخشی از جامعه سوریه به رسمیت شناخته شده است. با این حال، برخی منابع و اظهارنظرها در شبکه‌های اجتماعی، مانند پست‌های موجود در X، اشاره کرده‌اند که در این توافق، کردها به‌صراحت به عنوان یک “ملت” به رسمیت شناخته نشده‌اند، که این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز بحث‌هایی در آینده باشد.
این توافق با میانجی‌گری آمریکا انجام شد و اجرای آن تا پایان سال میلادی ۲۰۲۵ پیش‌بینی شده است. هرچند جزئیات ادغام نظامی نیروهای قسد در ارتش سوریه هنوز مشخص نیست و این مسئله یکی از چالش‌های اصلی مذاکرات بوده است. این گام، نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد ثبات در سوریه پس از سال‌ها جنگ داخلی و پراکندگی قدرت است، اما موفقیت آن به نحوه اجرای تعهدات و مدیریت اختلافات میان طرفین بستگی دارد.
توافق میان کردها و دولت سوریه که در تاریخ ۱۰ مارس ۲۰۲۵ (۲۱ اسفند ۱۴۰۳) میان احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، و مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد)، در دمشق امضا شد، شامل جزئیات مهمی است که به شرح زیر می‌توان آن‌ها را گسترش داد:
1 انتقال کنترل مناطق کلیدی: بر اساس این توافق، تمامی نهادهای نظامی و غیرنظامی تحت کنترل قسد، شامل گذرگاه‌های مرزی (مانند گذرگاه سمالکا و یعربوب)، فرودگاه‌ها (نظیر فرودگاه قامشلی)، و میادین نفت و گاز (مانند میدان‌های الرمیلان و العمر در دیرالزور) در شمال و شرق سوریه به دولت مرکزی واگذار خواهد شد. این انتقال به‌صورت تدریجی و با نظارت مشترک تا پایان سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است.
2 آتش‌بس فراگیر: توافق شامل برقراری آتش‌بس کامل در تمامی مناطق تحت کنترل طرفین است. این بند برای کاهش تنش‌ها و جلوگیری از درگیری‌های احتمالی میان نیروهای قسد و ارتش سوریه طراحی شده و از تاریخ امضای توافق اجرایی شده است.
3 حقوق شهروندی کردها: دولت سوریه متعهد شده که کردها به‌عنوان بخشی از جامعه بومی سوریه به رسمیت شناخته شوند و حقوق شهروندی آن‌ها، از جمله حق مشارکت سیاسی و نمایندگی در نهادهای دولتی، تضمین شود. با این حال، در متن توافق اشاره‌ای به به‌رسمیت‌شناختن کردها به‌عنوان یک “ملت” یا اعطای خودمختاری رسمی نشده است، که این موضوع مورد انتقاد برخی فعالان کرد قرار گرفته است.
4 ادغام نظامی: یکی از بندهای کلیدی، ادغام نیروهای قسد در ساختار ارتش سوریه است. جزئیات این فرآیند هنوز نهایی نشده، اما دولت سوریه خواستار پیوستن افراد و یگان‌ها به‌صورت جداگانه و بدون حفظ ساختار مستقل قسد است. در مقابل، کردها پیشنهاد داده‌اند که نیروهایشان به‌عنوان بخشی از ارتش، اما با حفظ هویت و وظایف محلی در مناطق کردنشین، عمل کنند. این اختلاف همچنان یکی از نقاط مبهم توافق است.
5 مدیریت مشترک در دوره انتقالی: تا زمان تکمیل انتقال کنترل، مدیریت برخی مناطق و منابع به‌صورت مشترک توسط نمایندگان دولت و قسد انجام خواهد شد. این شامل نظارت بر زندان‌هایی است که اعضای داعش در آن‌ها نگهداری می‌شوند (مانند زندان الحسکه)، که پیش‌تر تحت کنترل انحصاری کردها بود.
6 میانجی‌گری آمریکا: این توافق با میانجی‌گری ایالات متحده به نتیجه رسید. آمریکا که پیش‌تر از قسد حمایت نظامی می‌کرد، در این مذاکرات نقش تضمین‌کننده را ایفا کرده و متعهد شده که از اجرای مفاد توافق حمایت کند. برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که این اقدام بخشی از سیاست آمریکا برای کاهش حضور نظامی خود در سوریه و انتقال مسئولیت به دولت مرکزی است.
7 مبارزه مشترک با بقایای داعش و اسد: طرفین توافق کرده‌اند که به‌طور مشترک با گروه‌های باقی‌مانده داعش و شبه‌نظامیان وفادار به بشار اسد، که همچنان در برخی مناطق فعال هستند، مبارزه کنند. این بند به‌عنوان یک هدف استراتژیک برای تثبیت امنیت مطرح شده است.
8 تضمین مشارکت سیاسی: توافق بر مشارکت همه گروه‌های قومی و مذهبی سوریه در روند سیاسی تأکید دارد و قرار است این اصل در تدوین قانون اساسی جدید سوریه مدنظر قرار گیرد. با این حال، مشخص نیست که کردها تا چه حد در این فرآیند نقش خواهند داشت.
